24 juni 2024

|

Jeugd & Gezin

|

Door de redactie

Home-Start is een wereldwijd programma voor opvoedsteun aan gezinnen. Deze steun wordt geboden door ervaren en getrainde vrijwilligers, en is laagdrempelig. Uit wetenschappelijk onderzoek is namelijk aangetoond dat preventieve inzet van vrijwilligers in gezinnen met jonge kinderen kan voorkomen dat gewone opvoedvragen en zorgen in een gezin uitgroeien tot problemen.

Janneke Vaessen is coördinator Home-Start in Amsterdam Nieuw-West, een stadsdeel dat ook proeftuin is in het project sociale geboortezorg. Bij deze proeftuin staat het realiseren van een maandelijks online multidisciplinair overleg (MDO) centraal.

“Dat MDO is ontzettend prettig”, is de ervaring van Janneke Vaessen. “Het is heel breed samengesteld. Juist vanwege de gemêleerde samenstelling van deelnemers uit het sociaal domein, eerste en tweede lijn, met elk hun eigen deskundigheid, is de inhoudelijke kennis heel hoog. De casuïstiekbespreking is een fijne vorm, waarbij dankzij de aanwezige expertise alle facetten van de ingebrachte casus worden belicht. Dat maakt het heel concreet. Daarbij wordt het goed begeleid. Ik vind het een uitermate zinvolle vorm van de krachten bundelen en netwerken.”

Match tussen gezinnen en vrijwilligers

Als coördinator is Janneke een spin in het web bij Home-Start. “Gezinnen kunnen zichzelf aanmelden, maar ik zorg ook zelf actief voor de passende aanmeldingen. Dat doe ik onder andere in samenwerking met het Ouder en Kind Team, scholen, huisartsen, verloskundigen, het OLVG, kortom, bij professionals die betrokken zijn bij jonge kinderen. De werving van vrijwilligers gebeurt stadbreed door alle Home-Start coördinatoren, met flyers, via sociale media, advertenties in lokale bladen, via vrijwilligersorganisaties en dergelijke.

De aangemelde vrijwilliger moet over bepaalde kwaliteiten beschikken, zoals goed kunnen luisteren, open staan voor andere normen en waarden en opvoedervaring hebben. Bij voorkeur woont de vrijwilliger ook in hetzelfde stadsdeel als het gezin waaraan het gekoppeld wordt. Ik doe de intakegesprekken. Het is tevens aan de coördinator om een goede match te maken: welke vrijwilliger past bij welk gezin? Elk gezin is anders, elke hulpvraag is anders, en elke vrijwilliger is anders. De vrijwilliger bezoekt het gezin elke week een dagdeel en is een belangrijke maatje, steun en vraagbaak voor de ouders en kinderen. Dus het moet wel goed klikken.”

Met nadruk: “Het is beslist geen ‘gewoon’ vrijwilligerswerk, het vraagt wel wat van de persoon. Vrijwilligers krijgen eerst een uitgebreide training en daarnaast coach ik hen tijdens het traject en er vinden regelmatig evaluaties plaats.”

Positie van vrijwilliger is uniek

Janneke vertelt enthousiast over de resultaten. “Met de inzet van vrijwilligers zie je de gezinnen opbloeien. Ze voelen zich gesteund, gezien en empowered. Ze worden competenter in de opvoeding en ervaren vaak ook meer verbondenheid met de wijk waar ze wonen. De positie van de vrijwilliger is uniek, niet te vergelijken met die van professionals. Vrijwilligers staan echt naast het gezin, en hebben de tijd en de aandacht. Ouders ervaren dat ook zo. ‘Het voelt alsof de vrijwilligster een lichtje aandeed nadat ik een tijd in het donker zat’, zoals een moeder het verwoordde.”

MDO met inbreng van casuïstiek

Natuurlijk verloopt niet alles vlekkeloos en Janneke voelt zich gesteund door het idee dat ze desgewenst casuïstiek kan inbrengen in het MDO. “Zo hadden we een keer vragen rondom een situatie van een jonge vrouw in een scheidingssituatie. Ze was hoogzwanger, moeder van een peuter en fysiek beperkt. Door alles wat er gebeurde, bevond ze zich in een crisis en stond er alleen voor.

Bij inbreng van deze casus in het MDO, kwamen er tal van praktische tips, maar ook werd zorginhoudelijk meegedacht. Bijvoorbeeld over de hechting tussen de peuter, die tijdelijk elders logeerde, en de moeder. Een extra belangrijk aandachtspunt in zo’n stressvolle situatie én met de komst van een baby. Welke organisaties kunnen er eventueel worden ingeschakeld? Door de input vanuit het MDO kon ik de moeder beter voorlichten over mogelijkheden voor hulp en ook de situatie beter bespreken. Ze heeft er veel aan gehad.”

Verbinding tussen medisch en sociaal domein

Ze vervolgt: “Ik ben ontzettend onder de indruk van de aanwezige kennis van de professionals in het MDO. Dat maakt dat het niveau hoog is. Deze bijeenkomsten leiden tegelijk tot meer verbinding tussen het medisch en sociaal domein, met een palet aan contacten. Juist dat is nodig bij ondersteuning van kwetsbare gezinnen. En er is goede begeleiding van het MDO door Elaa. Dat moet ook wel, want het gaat vaak om complexe situaties. Ik leer er veel van en voeg waar passend ook informatie toe vanuit mijn eigen kennis en ervaring.”

Janneke besluit: “Dit MDO is pas in september gestart en wordt nu geëvalueerd. Mijn overtuiging is dat het een goed en zeer zinvol instrument is.”